Psikoloji i\u00e7in bilgi mi ar\u0131yorsunuz? Kendini Bilmenin \u0130li\u015fkideki Faydalar\u0131 makalesine g\u00f6z at\u0131n ve Psikoloji hakk\u0131nda daha fazla bilgi edinin<\/p>\n
Bundan 2.400 y\u0131l kadar \u00f6nce ya\u015fam\u0131\u015f Yunan filozof Sokrates kendini bilmenin<\/strong> en b\u00fcy\u00fck erdemlerden oldu\u011funu s\u00f6ylemi\u015fti. Her ne kadar g\u00fcn\u00fcm\u00fczde genel yarg\u0131 herkesin \u00e7ok ben-merkezci, bencil ve tak\u0131nt\u0131 derecesinde kendisiyle ilgilenen ki\u015filer oldu\u011funu iddia etse de ger\u00e7ek bundan olduk\u00e7a farkl\u0131 g\u00f6z\u00fckmekte.<\/p>\n Asl\u0131nda kendimizin, fikirlerimizin ve kim oldu\u011fumuzun pek de fark\u0131nda de\u011filiz. Ara\u015ft\u0131rmalara bakt\u0131\u011f\u0131m\u0131zda bu hi\u00e7 de \u015fa\u015f\u0131las\u0131 g\u00f6z\u00fckm\u00fcyor, \u00e7o\u011fu yeti\u015fkin g\u00fcn\u00fcn\u00fcn \u00e7ok ufak bir k\u0131sm\u0131n\u0131 yaln\u0131z ba\u015f\u0131na ve d\u00fc\u015f\u00fcnerek ge\u00e7iriyor. Buradaki d\u00fc\u015f\u00fcnmeyi \u201cAk\u015fam ne yesek acaba?\u201d veya \u201cBu ay elektrik faturas\u0131 biraz fazla m\u0131 geldi?\u201d diye alg\u0131lamay\u0131n l\u00fctfen. \u201cBen kimin?\u201d, \u201cNe yap\u0131yorum?\u201d, \u201cHayat\u0131mda \u00f6nem atfetti\u011fim fikirler, de\u011ferler nelerdir?\u201d gibi sorulardan ve rahatlamak i\u00e7in kendimize rahat bir alan tan\u0131maktan bahsediyorum.<\/p>\n Ancak t\u00fcm bunlar\u0131 kendime ay\u0131racak yeterli zaman\u0131m yok<\/em> bahanesiyle de ge\u00e7i\u015ftiremeyiz. 2014 y\u0131l\u0131nda yap\u0131lan ilgin\u00e7 bir \u00e7al\u0131\u015fmada (Wilson vd., 2014) ara\u015ft\u0131rmac\u0131lar kat\u0131l\u0131mc\u0131lara 2 se\u00e7enek sundu: ya sessiz bir \u015fekilde oturup kendileri ve hayatlar\u0131 hakk\u0131nda d\u00fc\u015f\u00fcnecekler ya da kendilerine ac\u0131 verici elektrik \u015foklar\u0131 verecekler. Her 10 kat\u0131l\u0131mc\u0131dan 4\u2019\u00fc elektro\u015fok se\u00e7ene\u011fini tercih etti. Bu ki\u015filer kendileri, ili\u015fkileri ve hayatlar\u0131 hakk\u0131nda ne istediklerini veya yapt\u0131klar\u0131n\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcnmenin ac\u0131s\u0131ndansa elektro\u015fokun ac\u0131s\u0131n\u0131 daha katlan\u0131l\u0131r g\u00f6rm\u00fc\u015flerdi. K\u0131saca, zaman\u0131m\u0131z ve mek\u00e2n\u0131m\u0131z olsa dahi kendimiz hakk\u0131nda d\u00fc\u015f\u00fcnmekten ka\u00e7\u0131nabiliyoruz. Ancak kim oldu\u011fumuzu anlamaya \u00e7ok az bir zaman ay\u0131rd\u0131\u011f\u0131m\u0131zda hem benlik alg\u0131m\u0131z hem de hayat\u0131m\u0131zdaki \u00f6nemli ki\u015filerle ili\u015fkilerimiz olduk\u00e7a olumsuz etkilenmekte.<\/p>\n Peki nedir bu kendini tan\u0131ma? Burada literat\u00fcrdeki pek \u00e7ok kavrama de\u011finebiliriz ancak benlik-kavram\u0131<\/strong> berrakl\u0131\u011f\u0131<\/strong> buradaki en \u00f6nemli kavram olabilir. Bu kavram bir ki\u015finin kendisi hakk\u0131ndaki d\u00fc\u015f\u00fcncelerinin ne kadar tutarl\u0131, s\u00fcrekli, ayarl\u0131 ve berrak oldu\u011funu tan\u0131mlar. Bu \u00f6zelli\u011fi y\u00fcksek olan ki\u015filer kendilerini tan\u0131mlamakta \u00e7ok az zorluk ya\u015famakta ve tan\u0131mlar\u0131 zaman ge\u00e7se de sabit kalmaktad\u0131r. Ayn\u0131 zamanda birbiriyle \u00e7eli\u015fen d\u00fc\u015f\u00fcnceleri daha az olmaktad\u0131r (\u00f6rne\u011fin hem utanga\u00e7 hem de rahat kayna\u015fan birisi oldu\u011funu s\u00f6ylemek gibi).<\/p>\n Bu t\u00fcr ki\u015filer bir ba\u015fkas\u0131na kendisini anlat\u0131rken pek zorluk ya\u015famazlar, d\u00fc\u015f\u00fcnceleri genellikle belirli bir paralellik g\u00f6sterir ve kim olduklar\u0131na dair a\u00e7\u0131k bir tan\u0131mlamalar\u0131 vard\u0131r. Kendileri hakk\u0131ndaki g\u00f6r\u00fc\u015fleri h\u0131zl\u0131ca ve s\u00fcrekli de\u011fi\u015fmez. B\u00f6yle bir \u00f6zelli\u011fe sahip olman\u0131n elbette pek \u00e7ok faydas\u0131 vard\u0131r. Bu ki\u015filer daha az stresli, depresif, kayg\u0131l\u0131 ve evhaml\u0131d\u0131r. Ayn\u0131 zamanda benlik-sayg\u0131lar\u0131 y\u00fcksek, hayat\u0131 daha anlaml\u0131 g\u00f6ren ve hem ya\u015fam doyumu hem da iyi-olu\u015f halleri daha yukarda olan bireylerdir. T\u00fcm bunlar bireysel anlamda i\u015fimize yarad\u0131\u011f\u0131 gibi ayn\u0131 zamanda ili\u015fkimize de yarar sa\u011flar.<\/p>\n Benlik-kavram\u0131 berrakl\u0131\u011f\u0131 y\u00fcksek olan ki\u015filer ili\u015fkilerinde daha fazla tatmin, s\u0131cakl\u0131k ve ba\u011fl\u0131l\u0131k deneyimlemektedirler. Daha y\u00fcksek bir benlik-sayg\u0131s\u0131na sahip olduklar\u0131 i\u00e7in bu etki ili\u015fkilerine da yans\u0131maktad\u0131r.<\/p>\n Bu ki\u015filer kendileri hakk\u0131nda daha kararl\u0131 bir yarg\u0131ya sahip olduklar\u0131 i\u00e7in kendilerine kalan ekstra zaman ve enerjiyi ili\u015fkileri yans\u0131tarak onu adeta besler ve korur. Bu sebeple berrakl\u0131\u011f\u0131 y\u00fcksek olan ki\u015filerin ili\u015fkileri de uzun s\u00fcrmektedir. Ki\u015filer kendileri hakk\u0131nda tutarl\u0131 yarg\u0131lara sahip olduklar\u0131 i\u00e7in ili\u015fkilerini de hayatlar\u0131n\u0131n \u00f6nemli bir par\u00e7as\u0131 olarak g\u00f6rmektelerdir.<\/p>\n B\u00f6yle bir partnere sahip oldu\u011funuzu hayal edin. Partnerinizi fikirleri, duygular\u0131 ve d\u00fc\u015f\u00fcnceleri fazla de\u011fi\u015fken de\u011fil, \u00f6ng\u00f6r\u00fclebilir ve tutarl\u0131. Ne istedi\u011finin ve ne istemedi\u011finin fark\u0131nda. Hedefleri ve de\u011ferleri paralellik g\u00f6stermekte. Olumsuz bir s\u00fcrpriz ihtimali olduk\u00e7a az. B\u00f6yle bir partner size de daha \u00e7ekici gelmiyor mu?<\/p>\n Benlik-kavram\u0131 berrakl\u0131\u011f\u0131 y\u00fcksek olan bireylerin arkada\u015flar\u0131, partnerleri veya \u00e7evresindeki ki\u015filer bu bireyleri tan\u0131mlarken benzer ve yak\u0131n kelimeler se\u00e7mektelerdir. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu bireyler zaman, mek\u00e2n ve ki\u015filere g\u00f6re de\u011fi\u015fen bir benlikten ziyade girdi\u011fi ortam\u0131n \u015fekli ne olursa olsun kendi yap\u0131s\u0131n\u0131 koruyabilen bir benli\u011fe sahiptir. Bu da onlar\u0131 daha \u00f6ng\u00f6r\u00fclebilir, g\u00fcvenilebilir ve istenilir k\u0131lmaktad\u0131r. B\u00f6yle ki\u015filerle ya\u015fad\u0131\u011f\u0131m\u0131z ili\u015fkiler bizler i\u00e7in olduk\u00e7a kolay, \u00f6d\u00fcllendirici ve kayg\u0131s\u0131zd\u0131r. Bu y\u00fczden b\u00f6yle insanlar\u0131 daha \u00e7ekici, ilgili ve yak\u0131n buluruz. Duygusal olarak \u00f6ng\u00f6r\u00fclemez, d\u00fc\u015f\u00fcnceleri tutars\u0131z ve \u00e7arp\u0131k, davran\u0131\u015flar\u0131 belirsiz ve plans\u0131z ki\u015filerse bizde kayg\u0131, korku ve rahats\u0131zl\u0131k duygular\u0131 ortaya \u00e7\u0131kar\u0131r. Bu \u00f6ng\u00f6r\u00fclemezlik i\u00e7inde genellikle kendimizi korumaya \u00e7al\u0131\u015farak bu ki\u015filerle yak\u0131nla\u015fmaz veya yak\u0131n isek ili\u015fkimizi bitiririz.<\/p>\n Partnerimiz ne kadar kendini iyi tan\u0131yorsa biz de onu o kadar iyi tan\u0131r\u0131z. E\u011fer kim oldu\u011fu hakk\u0131nda en ufak bir fikri olmayan bir partnere sahipsek ger\u00e7ekten onu tan\u0131d\u0131\u011f\u0131m\u0131z\u0131 ve ne yapaca\u011f\u0131n\u0131 \u00f6ng\u00f6rebildi\u011fimizi iddia edebilir miyiz?<\/p>\n Romantik ili\u015fkilerde \u00e7o\u011fu zaman \u00e7iftler birbirlerine ait \u00f6zellikleri benimserler. Bu asl\u0131nda istenilen ve olumlu bir durumdur. E\u011fer siz ve partneriniz benlik-kavram\u0131 berrakl\u0131\u011f\u0131 y\u00fcksek insanlarsan\u0131z, bu benimseme durumu olduk\u00e7a kazan\u00e7l\u0131 bir durumdur. \u00c7\u00fcnk\u00fc hem kendinizin hem de partnerinizin kim oldu\u011funu biliyorsunuz, geriye ondaki olumlu \u00f6zellikleri almak ve ona kendinizdeki olumlu \u00f6zellikleri vermek kal\u0131yor. Ancak siz veya partneriniz benlik-kavram\u0131 berrakl\u0131\u011f\u0131 d\u00fc\u015f\u00fck bireylerseniz, kolayl\u0131kla kar\u015f\u0131 taraf\u0131n benlik \u00f6zelliklerini kopyalayabilir ve kendinize yabanc\u0131la\u015fabilirsiniz. \u0130stemedi\u011finiz \u015feyleri d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcr, hisseder ve uygulars\u0131n\u0131z. Bu da kendinizi ve d\u00fcnyay\u0131 okuman\u0131z\u0131, \u00f6ng\u00f6rmenizi olduk\u00e7a zorla\u015ft\u0131r\u0131r. Sonu\u00e7 olarak kayg\u0131l\u0131, korkulu ve rahats\u0131z bir d\u00fcnyan\u0131n i\u00e7inde kapana k\u0131s\u0131lm\u0131\u015f hissedersiniz. E\u011fer b\u00f6yle duygular deneyimliyorsan\u0131z uzman bir psikologtan yard\u0131m alman\u0131z sizin i\u00e7in faydal\u0131 olabilir. \u00c7\u00fcnk\u00fc kendini ke\u015ffetmeden bir ba\u015fkas\u0131n\u0131 kopyalamak zamanla kendimizi kaybetmemize ve bizi kim oldu\u011fumuz hakk\u0131nda \u00e7\u00f6z\u00fclmesi zor bir belirsizli\u011fe g\u00f6t\u00fcr\u00fcr. Ancak kendini tan\u0131yan ve bilen ki\u015fi i\u00e7in hayat\u0131n ola\u011fan zorluklar\u0131 d\u0131\u015f\u0131nda yeni bir kayg\u0131 ve korku kayna\u011f\u0131 \u00e7ok yoktur. \u00c7\u00fcnk\u00fc s\u0131n\u0131rlar\u0131n\u0131 ve potansiyelini bilen ki\u015fi zorluklarla da m\u00fccadele edebilecek g\u00fcc\u00fc kendine bulacakt\u0131r.<\/p>\n