Akciğerlerde bulunan hava keseciklerinin büyüyüp genişlemesi, hava kesecikleri duvarlarının harabiyeti ve sonucunda akciğer elastikiyetinin kaybolmasıyla karakterize, kronik akciğer hastalığıdır. Amfizem, solunum yetmezliğine sebep olan kronik akciğer hastalıklarının başında gelir. Amfizemde, hava keseciklerindeki duvarlar yırtıldığı için,hasta nefes aldığı zaman akciğerler sönmemekte ve akciğerlerin içinde hava birikmektedir. Buna bağlı olarak oksijen-karbondioksit dengesi bozulur ve hava akımı girişinde bozulmalar meydana gelir.
Zararlı dumanların solunması, hava kirliliği, sağlıksız iş ortamlarında çalışmak, genetik yatkınlık (antitripsin eksikliği), soğuk algınlığının zamanında önlenememesi, kronik bronşit, astım, tüberküloz gibi akciğeri fazlasıyla etkileyen hastalıklar amfizeme sebebiyet vermektedir. En önemli sebebi ise sigara kullanımıdır. Hastalık sinsice ilerlemektedir.
Amfizem Nedir? Belirtileri ve Nedenleri
Hastalığın başlarında eforla olan nefes darlığı, hastalık ilerledikçe istirahat zamanlarında dahi kendini göstermektedir. Amfizem ilerlediğinde hastada yüzeysel solunum görülür. Soluk almak kısa, vermek ise uzun sürmektedir. Hastanın dış görünüşüne de etki eden bir hastalıktır. Amfizemli hastaların göğsü ön ve arka kısımda geniş bir şekilde görülür, bu duruma fıçı göğüs adı verilmektedir. Yeterli oksijen alınmamasına bağlı olarak deri ve mukozada morarmalar görülmektedir.
Hastanın köprücük kemiklerindeki çukurlar kabarıktır. Oksijen yetersizliği sebebiyle, dokulara yeterli oksijen gitmediğinden hasta genel olarak halsiz düşmüştür. Kilo kaybeder ve iştahsızdır. Hastada nadiren koyu kıvamda balgamlı öksürük görülebilmektedir.
Hastalığa kronik bronşit eklenmişse, hastanın balgamı irinli olmaktadır. Amfizem, kronik bronşitin son aşamasıdır, tedavi edilmediğinde sağ kalp yetmezliğine ve buna bağlı olarak ölüme yol açabilen çok ciddi bir hastalıktır. Amfizemin tanısı, solunum fonksiyon testleri ile konulmaktadır. Solunum fonksiyon testinde, dışarı verilen oksijen oranında azalma görülmektedir. Akciğer filminde, göğüsün ön ve arkadan genişlediği görülmektedir.
Tedavisinde en önemli koşul, hala bırakılmadıysa sigaranın bırakılması ve hava kirliliğinin olmadığı bir ortamda ikamet edilmesidir. Ayrıca soğuk ve nemli ortamlar da amfizemi tetikleyen unsurlardandır. Bol sıvı tüketimi akciğerler için önem taşımaktadır. Özellikle yaşlıların basit bir soğuk algınlığını dahi hafife almamaları ve mevsiminde grip aşılarını yaptırmaları gerekmektedir. Kronik hastalığı olanlar risk altındadır.
Amfizemli hastaların en etkili tedavi yöntemi solunum eğitimleridir. Tedavideki amaç, hastanın yaşam kalitesini artırmaktır. Amfizem geri dönüşü olmayan bir hastalık olduğundan, yalnızca hastanın rahatlatılması sağlanabilmektedir.
Soluk alıp verme işlemini, hasta dudakları kapalıyken ve ıslık çalar tarzda yaptığında, solunum kaslarının gelişmesini sağlayacaktır. Solunuma, diyafram ve solunum kaslarının katılımını sağlamak, solunumun verimini artıracaktır.
Tıbbi tedavide, solunum yolunu rahatlatan bronkodilatörler verilebilir. Kronik bronşit eklenmişse antibiyotik tedavisi uygulanabilir. Gerekli durumlarda oksijen takviyesi ve buhar tedavisi uygulanabilir. Hasta bütün bu tedavilere yanıt vermezse kortikosteroid tedavisi uygulanabilir. Bu ilaçların yan etkisi fazla olduğundan, en az yan etkisi bulunan Beklometazon, burun spreyi şeklinde verilebilir, yine de uzman önerisiyle kullanımı gerekmektedir. Beklometazon günde 3-4 kez uygulanabilir.
