Besinler yemek borusunda takılı kalırsa…

Yemek borusunun alt uç kısmında bulunan kapakçık sisteminin gevşeyememesi sonucu besinlerin mideye hakikat olan hareketinde zahmet yaşanması ‘Akalazya’ olarak tanımlanıyor. Besinler yutkunma yoluyla boğazdan yemek borusuna, buradan da mideye aktarılıyor. Yemek borusu ile mide ortasında yer alan özofagus sfinkteri, midedeki asit ile besin içeriğinin yemek borusuna geri kaçmasını önlüyor. Gastroenteroloji Uzmanı Prof. Dr. Erkin Öztaş, bu sfinkterin yutkunduğumuzda açılıp besin ve sıvıların midemize ulaşmasına imkan sağladığını belirterek, “Herhangi bir etkenden ötürü özafagus sifinkteri fonksiyonunu yitirirse, besinler yemek borusunda takılı kalıp mideye inemiyorlar. Bunun sonucunda hastanın pek çok sorun yaşadığı bu hastalığa Akalazya deniyor” diyor. 

Kesin nedeni bilinmiyor

Akalazya’nın kesin gelişim nedeni şimdi tam olarak bilinmese de pek çok faktörün hastalığın ortaya çıkmasında tesirli oldukları belirtiliyor. Çeşitli viral enfeksiyonlar ve otoimmun bozukluklarının hastalığa neden olabildiği öne sürülmekle birlikte, çeşitli bakteriyel enfeksiyonların ve genetik yatkınlığın da sorumlu olabileceği de söz ediliyor. 

En tipik belirtisi yutma güçlüğü!

Akalazya hastalığının birinci evresinde belirtiler ekseriyetle fazla şiddetli olmuyor. Fakat vakitle problemlerin sıklığı ile şiddetinde önemli artış başlıyor. Akalazya’nın en yaygın görülen belirtisi ise yutma güçlüğü! Hastalar katı besinleri ve hatta sıvı besinleri yutmakta zahmet çekerken; tükettikleri bir besinin yemek borusunda yahut göğüs ortasında kimi vakit günlerce kaldığından yakınıyorlar. Akalazya yutma zahmetinin bununla birlikte ayrıyeten; boğazda tahriş, yemek sonrasında sık sık öksürmek, göğüs ortasında yanma ve baskı hissi üzere pek çok probleme da neden olabiliyor. Ayrıyeten sindirilmemiş besinlerin tekrar ağıza gelmesi ve bulantı üzere şikayetler de sık görülen yakınmaları oluşturuyor. 

Bir lokma dahi ızdıraba dönüşüyor!

Akalazya çok daha önemli tablolara da yol açabiliyor. Yemek borusunda biriken besin yahut sıvıların teneffüs yollarına kaçması sonucunda zatürre, hatta hastanın boğulması üzere hayatı tehdit eden meseleler gelişebiliyor. Hastalık daha da ilerlediğinde besinlerin yeme borusundan mideye geçişleri neredeyse imkansız hale geliyor, besinlerin bununla birlikte ayrıyeten sıvılarda da yutma zahmeti yaşanıyor. Hastalar yıllarca yetersiz beslenmeye bağlı olarak kilo kaybediyor ve pek çok sıhhat sorunu yaşayabiliyorlar. 

Teşhis konulması yılları bulabiliyor!

Akalazya hastalığının yavaş seyirli olması ve yaşanan sıkıntıların reflü hastalığına benzemesi nedeniyle teşhis konulması uzun yılları bulabiliyor. Teşhis hastadan ayrıntılı alınan hikaye, baryumlu özafagus (yemek borusu) grafisi, manometre kadar (yemek borusu basıncının ölçümü) ve endoskopi sistemleriyle konuyor. 

Endoskopi ile kesin tahlil

Akalazya hastalığında ilaç tedavisi ve botoks formülü şikayetlerin hafiflemesinde tesirli oluyorlar. Fakat ilaçların her gün alınmaları, botoksun da sık aralıklarla tekrarlanması gerekiyor. Balon dilatasyonu da yemek borusu ile mide ortasındaki geçişin düzgün bir biçimde gerçekleşmesini sağlayan ve muvaffakiyet oranı yüzde 70-80’lerde seyreden bir diğer yol. Akalazya hastalığının kesin tedavisi ise endoskopi formülüyle sağlanabiliyor.

Gastroenteroloji Uzmanı Prof. Dr. Erkin Öztaş, endoskopik prosedürlere ‘Akalazya’ hastalığının ileri evrelerinde edilen taleplduğunu belirterek, “Bu süreçle yemek borusundaki problemli kaslara müdahale ediliyor ve hastaların kısa müddette yemek yemeleri ve sıvı tüketmeleri sağlanabiliyor” diyor.

POEM yılların ızdırabından kurtarıyor

Dünyada ve ülkemizde sayılı merkezlerde uygulanan ileri endoskopik bir tedavi formülü olan POEM (Peroral Endoskopik Myotomi) sağladığı avantajlar nedeniyle, Akalazya hastalığında en sık tercih edilen tekniklerden. POEM ile klasik endoskopi sürecinde olduğu üzere, ağız içerisinden girilerek, hastalıktan etkilenen yemek borusundaki problemli kaslara müdahale ediliyor. Böylece yemek borusunun genişlemesi sağlanıyor. Gastroenteroloji Uzmanı Prof. Dr. Erkin Öztaş, “Diğer endoskopik metotlarla karşılaştırıldığında POEM usulünün hastalara sağladığı en kıymetli avantaj, muvaffakiyet oranının epeyce yüksek olmasıdır” diyerek, şöyle devam ediyor:

“Yapılan çalışmalar 5 yıllık muvaffakiyet oranlarının yüzde 90’ların üzerinde olduğunu gösteriyor. Bu yolun bir öbür değerli yararı da kanama ile delinme üzere komplikasyon risklerinin düşük ve süreç esnasında denetim edilebilir ve düzeltilebilir olmasıdır. Endoskopik bir süreç olduğu için bedende rastgele bir kesi izi kalmıyor, hastalar sonraki gün taburcu oluyor, sıvı ile yumuşak besinlerle yemek yemeye başlıyor ve 2 haftadan sonra rutin beslenme sistemine dönebiliyorlar.”

Belirtileri neler?

Katı ve sıvı besinlerin yutulmasında zahmet yaşanması, besinleri yuttuktan sonra gelişen öksürük, göğüs bölgesinde ağrı ve yanma hissi, besinlerin ağza geri gelmesi, bulantı, kusma, kilo kaybı.