Cumhuriyet’in kuruluşundan bugüne değişen bayan modası!
Toplumların ömür biçimlerini, kültürlerini, toplumsal etik bedellerini etkileyen giysi tıpkı vakitte toplumun iç dinamiklerini de oluşturur. Biz de bu yüzden 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı hasebiyle Cumhuriyet’in kuruluşundan bugüne değişen bayan modasına değindik. İşte Cumhuriyet’ten günümüze kadar mühlet gelen 10 yıllık bir moda dönemi…
Toplumların ömür biçimlerini, kültürlerini, toplumsal etik bedellerini etkileyen giysi birebir vakitte toplumun iç dinamiklerini de oluşturur. Biz de bu yüzden 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı münasebetiyle Cumhuriyet’in kuruluşundan bugüne değişen bayan modasına değindik. İşte Cumhuriyet’ten günümüze kadar mühlet gelen 10 yıllık bir moda dönemi…
Günümüzdeki giysi üsluplarında periyot devir geçmişin izlerini görmek mümkün. Bu durum da moda, ‘değişim’ terimi temsil etmesiyle birlikte tıpkı vakitte bir tekrardan ibadet oldu. İnsanların bir ortada yaşamaya başlamasıyla; toplumların gelenek ve göreneklerinden, savaşlardan, his ve niyetlerinden, çeşitli sanat ve spor faaliyetlerinden etkilenerek kendine geliştirdi. Bilhassa Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşundan bu güne kadar giysi kültüründe çokça değişiklikler meydana geldi. Toplumsal gelişme ile paralel ilerleyen moda, Cumhuriyet’in ilan edildiği 1923 yılından itibaren yeni bir yapılanma sürecine girdi.
CUMHURİYET’TEN SONRA BAYAN MODASI!
- 1923-1930 Yılları Ortası;
1. Dünya Savaşı’ndaki mağlubiyetin akabinde başlayan Kurtuluş Savaşı, bayanların birinci defa kitlesel olarak emekçi ve memur statülerinde çalışmalarına imkan sağlamıştır. 1925’te çıkan kanun ile kıyafet inkılabı gerçekleşerek batılı ülkelerin giysi biçimi benimsendi. Böylece dünya modasından geometrik desenli-kesimli elbiseler, kısa japone kollar, bluzan korsajlar ve boyunları saran rengârenk, dizi-dizi inci boncuklar, kocaman kloş şapkalar trend oldu. Ayrıyeten süratli giyinme evresi de başlamış oldu.
- 1931-1940 Yılları Ortası;
1934’te bayanlara tanınan seçme seçilme hakkında sonra yasalar önünde bayanı art planda tutan anlayış son buldu. Bu devirde birinci bayan muhtar, birinci bayan mühendis, Atatürk’ün manevi kızı birinci bayan pilot olarak iş ve toplum hayatında yerini aldı. Bu birinciler dünya çapında takdir toplarken magazin basınıyla ülkenin giysi modası yurt çapına yayıldı.
Ancak 1930’lu yıllarda çıkan ekonomik kriz, modayı şaşalı günlerinden alıkoydu. Buna karşın dizayncılar devrin kaidelerine nazaran üretimlerini yaptı.
Giyim usulleri bu periyotta gündüz-gece olarak yaygın bir biçimde kategorize edilmeye başlandı. Gündüz için siyah, kol kapakları ve yakaları beyaz elbiseler çok tutuldu. Elbiselerin üstüne partiler için şifon atkılar hazırlanmış, bu kıyafetlere kürk kenarlı kepler ve dirseğe kadar uzun jarse eldivenler takıldı.
Kriz nedeniyle lüks ve şıklığın yerini sadelik aldı. Bayanlar kısa olan eteklerini bant ve kürk geçirerek uzatmışlar ve periyodun modasına ahenk sağladı. Yaka ve kollarda da birebir süreç yapıldı. Kollar omuzdan dirseğe kadar düz, kol ağzına dirseklerden bileklere kadar genişleyerek devam etmiştir. 30’ların bayanı ayrıyeten yeni bir hale girmiş oldu.
- 1941-1950 Yılları Ortası;
1939 yılında başlayan 2. Dünya Savaşı Türkiye’yi de dolaylı olarak etkilemişti. Bu devirde tüm sınıf farkları ortadan kalkınca moda üretimleri 1950’li geniş çapta muvaffakiyet kazandı. Modanın savaş ile yan yana yürümesiyle hasebiyle, askeri üniforma rengine ahenk sağlayan manto, etek, bluz, elbise üzere giysilerden sonra şapka, ayakkabı, eldiven, çorap hatta mendil üzere küçük aksesuarlar da savaştan etkilenmiş oldu.
- 1951-1960 Yılları Ortası;
1960’lı yıllarda meydana gelen askeri darbe ülkenin siyasetiyle bir arada modasını da etkiledi. Safari giysilerle bütünleşen parkalar ve postallar resmiyet dışı bir askeri giysi alışkanlığı oluşturdu. Kadınların giydikleri etekler genişlemiş, kloş etekler, pilili yahut pilise etekler alt kısımları godeli verev etekler kullanılmıştır. Gezmek için verevden yapılmış ve eteklerde ağır ipek yahut yün kreplerden yapay kumaşlardan kullanılmıştır. Yüksek devrik yakalı süveter biçiminde, yalancı döpiyes formunda, çoklukla pilili modeller sade, şık, vücuda fazla oturmayan rahat kıyafetler günlük olarak kullanıldı.
- 1971-1980 Yılları Ortası;
Rastgele renkli giysiler bu devirde baş gösterdi. Bu giysi üslubuna “GLAM ROCK” ismi verilmiş ve bir çok rock kümesi tarafından da benimsenmişti.
- 1981-1990 Yılları Ortası;
1980’deki askeri darbe ile demokrasi bir defa daha kesintiye uğradı. Bu periyotta modacılar 60’lı yıllardan esinlenerek modada tekerrür etme devrine girmişler. Dar vücut, ince bel bol etek, şort ve bermudalar ve drapeli mayolar kullanıldı. Lambada eteklerin çıkışı da bu devirde oldu. İnce ve kalın çizgileri olan geometrik desenlerden ve uzunluğuna ince çizgilerden oluşan kumaşlar ilgi çekti. Gündüz giysilerinde ekoseli kumaşlar tercih edildi. Ayrıyeten kadife, jarse kumaşlar trend oldu. Giysilerde simli pırıl pırıl kumaşlar parlak taşlar kullanıldı.
- 1990-2000 Yılları Ortası;
Bu devirde, Türkiye’de birinci defa moda fuarı olan İstanbul Moda Fuarı’nın açılmasına şahit olundu. Dünya Hazır Giysi Kongresi, İstanbul’da yapıldı.
90’lı ve 2000’li yılları ortasında pop müziğinin yaygınlaşmasıyla pop kıyafetlerde gündeme geldi. Pop kıyafetler epey kolay t-şort ve kot pantolonlardan oluştu. Deri montlar; birebir vakitte şifonlar, danteller ve emprimelerde kullanıldı. Hali Hazırda Görülenin bununla bir arada ayrıyeten Afrika desenleri ve Çin’in işlemeli parlak kumaşları da kullanılmaya başlandı. 2000’li yıllarda ortaya çıkan milenyum tartışmaları giysilere de ışıltı kattı. Kıyafetler parlaklaşmış, kesin çizgili uzay giysilerine benzeyen giysiler moda oldu.
- 2001 ve Sonrası;
2000’li yıllarda bayanlar daha gösterişli ve her şeyin üstünde taş, pul ya da metal zımba olan kıyafetler tercih etti. Gömleklerin, montların, pantolonların ve eteklerin üzerinde milenyuma has metal aksesuarlar kullanıldı. Aksesuar olarak da bilhassa metal ince ya da kalın kemerler kullanıldı.
Moda,Kadın,Giyim,Baş,Kıyafet,Cumhuriyet,Toplum,Savaş,Dünya,Dönem,İş,Kol ve Hayata dair Moda yazıları için sitemizde kalmaya devam edin.
